'Rouw en rouwverwerking'
Verlies en rouw
In ons leven krijgen we regelmatig te maken met verlies.
Verlies door de dood, is het meest bekend.
Vooral mensen waar we ons emotioneel verbonden aan voelden, zullen, wanneer ze sterven een grote wond achterlaten. We voelen ons los gescheurd. Partner, ouder, kind, zus of broer, familielid, vriend of vriendin.
Dat pakt je hard aan.
De manier waarop iemand waar we van houden, sterft, maakt ook deel uit van het proces van rouwverwerking. Zo is het een groot verschil of iemand al heel lang ziek was of dat iemand door een ongeval of zelfmoord uit het leven is gerukt.
Verder is er ook nog het verlies doordat we zelf iemand verlaten of verlies doordat we verlaten worden, verlies door echtscheiding of door het vertrek van degene(n) die we liefhebben. Bij het laatste is het ook weer een groot verschil of dit vertrek is naar bijvoorbeeld een ander continent of dat het vertrek is vanwege een probleem.
Ook verliezen, vooral in deze tijd, veel mensen hun baan, wat grote impact kan hebben, je baan verliezen kan ook doordat je met pensioen gaat.
We kunnen een goede gezondheid verliezen, door een ziekte die ons ineens treft, waardoor we niet meer kunnen doen, wat we altijd deden.
Door verhuizen of vluchten kunnen we de vertrouwde omgeving verliezen.
We kunnen onze vrijheid verliezen, onze dromen kwijt raken.
Verlies hoeft niet alleen maar negatief te zijn.
Door verlies kun je ook groeien en je leven kan er zelfs door verrijkt worden, al is dat van te voren meestal niet te voorspellen.
Wanneer we iets verliezen dat niet belangrijk voor ons is of afscheid moeten nemen van iemand met wie we nauwelijks contact hadden, raken we er niet van onderste boven.
Maar van het verlies van iemand die of iets dat belangrijk voor ons was, zijn we totaal uit ons
doen, tot aan depressief of wanhopig toe. Dit kan hele ernstige vormen aannemen.
We zijn intens verdrietig, en rouwen.
Rouwen is te omschrijven als een proces van aanpassing aan een nieuwe situatie ten gevolge van een verlies van iemand die of iets dat belangrijk voor ons was.
Je moet gaan leren, je iemand te herinneren zonder pijn te hebben.
Dat is niet altijd mogelijk, omdat het zeer afhankelijk is van de wijze waarop het verlies is ontstaan.
Het rouwproces
Hoewel een rouwproces bij ieder anders verloopt en bij verschillende soorten verlies ook anders is, zijn er wel patronen in te herkennen die vaak voorkomen.
De eerste fase van een rouwproces, ongeacht of je op het verlies was voorbereid, is een shocktoestand, verdoving of, als het onverwacht gebeurt, is dat helemaal het geval : ongeloof: dit kan niet waar zijn!
En je huilt en jammert, bent in shock of zit er stilletjes bij, omdat het niet door wil dringen.
Golven van verdriet en momenten van een verbijsterd niet-begrijpen wisselen elkaar af.
Als er dan een moment komt waarop je het verlies verstandelijk kunt aanvaarden, zult je toch merken dat je je er toch niet aan wilt.
Iets van ongeloof en ontkenning kan er, ook na de eerste schok, nog blijven.
Het kan zelfs het hele rouwproces kosten om van het feit dat voor jouw gevoel onmogelijk is, realiteit te maken te maken.
Na de eerste rouwfase, die van betrekkelijke korte duur is, komt er een langere periode van verdriet.
Naarmate iemand belangrijker voor je was is het verdriet heftiger.
Is het een periode van intens verdriet, dan is het dikwijls ook een periode van wisselende emoties en lichamelijke klachten, soms ook van scheidingsangst en hulpeloze, wanhoop, en van woede.
Je probeert door dit proces tot erkenning te komen van je verlies, zodat je het kunt plaatsen en het kunt gaan verwerken. Gevoelens van verlies verwerken gaat nogal eens samen met problematische gevoelens als schuldig voelen of het gevoel tekort te zijn geschoten, enz.
Na deze periode, die soms korter maar ook erg lang kan duren, dat verschilt van persoon tot persoon en van situatie tot situatie, zul je het globaal redelijk verwerkt hebben.
Daarna zul je nog wel eens een periode of dag moeten huilen om, verlangen naar en
behoefte hebben aan je verloren geliefde, maar het vult niet meer je dagelijks leven.
Je hebt jezelf hervonden, het verlies aanvaardt. Je hervindt je evenwicht, krijgt weer energie, en als het goed is krijg je weer hoop, en begin je weer van het leven te genieten en iets van het leven te maken.
Als kind van God, heb je de Heilige Geest als Trooster. Dat is totaal anders dan als je het helemaal alleen moet doen, ook al heb je mensen om je heen die je helpen en naar je luisteren. De Heilige Geest troost en je krijgt kracht om deze periode door te komen.
Nu is het niet zo dat je daardoor geen verdriet hebt, of geen rouwproces zou moeten en mogen doormaken. Je hebt tijd nodig om te verwerken. Tijd om te genezen en te herstellen.
Tijd om je vragen te mogen hebben, ook naar God toe, om wel of niet vertwijfeld te zijn , tijd om alles een plek in jezelf te geven.
Diep verdriet
Als je het verlies gaat erkennen, geloven, accepteren is het mogelijk dat je in een diep proces van verdriet terecht komt. Ook daar hangt het er natuurlijk van af om welk verlies het gaat en hoe plotseling het op je weg is gekomen. Je verlies onder ogen zien is heel confronterend, en de daarbij horende gevoelens kunnen zo overweldigend zijn dat je niet meer weet hoe ze te uiten. De een zal kunnen huilen, de ander slaat het op, het is heel verschillend.
Als je met verlies te maken krijgt, en je kunt daar ook mee naar de Heer toe gaan, dan zul je het beter kunnen dragen. Hij geeft troost en kracht om het lijden dat op je weg gekomen is, te dragen, bovennatuurlijke kracht. Maar het kan ook zijn dat je het, in deze tijd van wanhoop en verdriet, juist moeilijk hebt om er mee naar Hem toe te gaan. Je gevoelens kunnen een grote warboel zijn. En als je niet weet hoe ermee om te gaan, zal je omgeving ook geneigd zijn allerlei adviezen te geven.
Een ding is heel belangrijk : geef je gevoel de ruimte.
Laat ze toe, ontken ze niet, stop ze niet weg.
Ga je heil niet zoeken in middelen die de pijn verzachten zoals alcohol, drugs, medicijnen en andere verslavende middelen.
Wanneer je in een depressie raakt en een arts of therapeut schrijft je antidepressiva voor, bedenk dan dat praten en bidden en je gevoelens de ruimte geven, je ook uit je depressie kan helpen.
Depressie ontstaat, in zo’n periode, vaak door het onderdrukken van emoties.
Maar als je het dan toch echt niet redt, en je moet wel tijdelijk zulke middelen gebruiken, ga je dan ook niet schuldig voelen, dat je het niet zonder redt. Het is geen afgang of nederlaag wanneer je deze middelen nodig hebt.
De enige reden van de waarschuwing is dat je eens toch door deze gevoelens heen zal moeten en de ruimte mag gaan nemen om je te uiten, hoe dan ook.
Verder: afleiding zoeken voor een paar uurtjes is prima maar als je continu bezig bent om maar niet te hoeven voelen, is dat ook weg drukken.
Gevoelens onderdrukken kost veel energie en zal zich uiteindelijk gaan uiten in de vorm van lichamelijke klachten, zoals buk en maagpijn, hoofdpijn, spierpijn, oververmoeidheid, enz.
De werkelijkheid toelaten kan zo’n vreselijke pijn doen. Dat is ook zo en dat weet jij alleen, als degene die door het verlies heen moet. Maar het onderdrukken of ontkennen is de oplossing niet. Als het net gebeurd is, is het een vorm van zelfbescherming, omdat je het emotioneel nog niet aankunt. Maar na een tijdje, is het belangrijk de waarheid onder ogen te zien, met Gods hulp en de hulp van familie, vrienden en eventueel een arts of coach.
Dan kun je nog tegen gevoelens aanlopen als schuld. Vooral als je een geliefde verloor, kunnen soms net de negatieve herinneringen boven komen drijven. Dat waarin je tekort geschoten bent.
Dit is een periode van grote kwetsbaarheid. Daardoor is het ook een periode waarin de duivel probeert je te beïnvloeden waar hij kan en je nog verder naar beneden te trekken.
Zo probeert hij je verdriet erger te maken, je erop te focussen, je schuld aan te praten, je aanklagen dus en je influisteren dat er geen hoop meer is.
Op deze manier kom je niet los van je verleden.
Als deze gevoelens heftig zijn, zoek hulp. Worstel je er niet alleen doorheen.
Biedt weerstand aan de duivel en hij zal van je vlieden. Zoek contact met God en juist ook in deze tijd : lees je bijbel. Laat dat niet los doordat je zoveel emoties hebt en alles je misschien teveel is. Daar zul je kracht uit putten.
En laat je niet indammen, door mensen om je heen die je vertellen dat je het oude achter je moet laten, bijvoorbeeld. Zo eenvoudig ligt dat niet.
Bij schuldgevoelens, uit ze bij je Vader, maar vergeef jezelf ook en laat los.
Soms zijn de schuldgevoelens realtiteit maar dan nog : je kunt er niets meer mee. Ze kunnen ook in je beleving veel heftiger worden dan ze zijn, omdat je geen helder zicht meer hebt. Laten anderen om je heen je ook helpen bij dit proces. Ze zien vaak meer en duidelijker dan jij het nu ziet.
“Laat los en je zult losgelaten worden…”
Neem je tijd
Rouwen is voor iedereen anders en in elke situatie anders. Je kunt nooit zeggen hoelang zo’n periode duurt. Net zo min als je kunt zeggen van iemand die zijn partner verloren is, dat het vreemd is dat die na een half jaar alweer vrolijk mee doet, kun je ook niet zeggen dat iemand er na een paar jaar ‘maar eens overheen moet zijn’.
Omdat onderdrukking vaak lichamelijke klachten geeft, en het belangrijk is je verlies een plekje te kunnen geven in jezelf, is het heel belangrijk dat je behalve dat je je last bij de Vader mag leggen, het ook ergens kunt uitpraten en uithuilen.
Je mag huilen, je mag boos zijn, je mag stil zijn, je mag lachen, je mag zijn wie je bent en uiten wat je voelt.
Dan kun je, na een tijd van lijden, en verdriet, weer verder met je leven.
Belangrijk is om je verdriet ergens te kunnen uiten, op wat voor manier dan ook. Zodat je Troost kunt ontvangen.
Aan de andere kant is het heel belangrijk aspecten van je normale leven te blijven oppakken, hoe moeilijk dat ook is, maar er moet behalve ruimte voor je verdriet ook ruimte zijn voor jezelf, des te gemakkelijker zul je daarna je leven weer kunnen oppakken.
Uiten is heel belangrijk, maar continu met je verdriet bezig zijn, niet. Dus zoek ook afleiding. Als je maar enigszins kunt, neem tijd voor beide aspecten.
In een proces van rouwverwerking, of het nu verlies is van een geliefd persoon, zoals vaak het geval is, of verlies van je gezondheid, een baan, enz, kan het zijn dat je blijft steken en voor je gevoel niet meer verder komt.
Dat je de hoop verloren bent, dat het verdriet te diep lijkt, dat je omgeving niet meer mee kan leven.
Dat je niet meer ‘de oude ’wordt.
Als je je daarin herkent, schroom niet eens contact op te nemen.
Er kunnen allerlei oorzaken zijn voor het gevoel waar je nu in zit.
De Heilige Geest kent je en zal het zeker openbaren.
Door samen te praten en te bidden, zul je al merken dat je de last niet meer alleen draagt en je zult erachter kunnen komen, waar de oorzaak gelegen is, zodat je aan genezing en herstel kunt werken.
Soms lukt het niet alleen, schaam je dan niet, maar zoek hulp.
God wil je helpen, troosten en tot volledig herstel brengen!
In ons leven krijgen we regelmatig te maken met verlies.
Verlies door de dood, is het meest bekend.
Vooral mensen waar we ons emotioneel verbonden aan voelden, zullen, wanneer ze sterven een grote wond achterlaten. We voelen ons los gescheurd. Partner, ouder, kind, zus of broer, familielid, vriend of vriendin.
Dat pakt je hard aan.
De manier waarop iemand waar we van houden, sterft, maakt ook deel uit van het proces van rouwverwerking. Zo is het een groot verschil of iemand al heel lang ziek was of dat iemand door een ongeval of zelfmoord uit het leven is gerukt.
Verder is er ook nog het verlies doordat we zelf iemand verlaten of verlies doordat we verlaten worden, verlies door echtscheiding of door het vertrek van degene(n) die we liefhebben. Bij het laatste is het ook weer een groot verschil of dit vertrek is naar bijvoorbeeld een ander continent of dat het vertrek is vanwege een probleem.
Ook verliezen, vooral in deze tijd, veel mensen hun baan, wat grote impact kan hebben, je baan verliezen kan ook doordat je met pensioen gaat.
We kunnen een goede gezondheid verliezen, door een ziekte die ons ineens treft, waardoor we niet meer kunnen doen, wat we altijd deden.
Door verhuizen of vluchten kunnen we de vertrouwde omgeving verliezen.
We kunnen onze vrijheid verliezen, onze dromen kwijt raken.
Verlies hoeft niet alleen maar negatief te zijn.
Door verlies kun je ook groeien en je leven kan er zelfs door verrijkt worden, al is dat van te voren meestal niet te voorspellen.
Wanneer we iets verliezen dat niet belangrijk voor ons is of afscheid moeten nemen van iemand met wie we nauwelijks contact hadden, raken we er niet van onderste boven.
Maar van het verlies van iemand die of iets dat belangrijk voor ons was, zijn we totaal uit ons
doen, tot aan depressief of wanhopig toe. Dit kan hele ernstige vormen aannemen.
We zijn intens verdrietig, en rouwen.
Rouwen is te omschrijven als een proces van aanpassing aan een nieuwe situatie ten gevolge van een verlies van iemand die of iets dat belangrijk voor ons was.
Je moet gaan leren, je iemand te herinneren zonder pijn te hebben.
Dat is niet altijd mogelijk, omdat het zeer afhankelijk is van de wijze waarop het verlies is ontstaan.
Het rouwproces
Hoewel een rouwproces bij ieder anders verloopt en bij verschillende soorten verlies ook anders is, zijn er wel patronen in te herkennen die vaak voorkomen.
De eerste fase van een rouwproces, ongeacht of je op het verlies was voorbereid, is een shocktoestand, verdoving of, als het onverwacht gebeurt, is dat helemaal het geval : ongeloof: dit kan niet waar zijn!
En je huilt en jammert, bent in shock of zit er stilletjes bij, omdat het niet door wil dringen.
Golven van verdriet en momenten van een verbijsterd niet-begrijpen wisselen elkaar af.
Als er dan een moment komt waarop je het verlies verstandelijk kunt aanvaarden, zult je toch merken dat je je er toch niet aan wilt.
Iets van ongeloof en ontkenning kan er, ook na de eerste schok, nog blijven.
Het kan zelfs het hele rouwproces kosten om van het feit dat voor jouw gevoel onmogelijk is, realiteit te maken te maken.
Na de eerste rouwfase, die van betrekkelijke korte duur is, komt er een langere periode van verdriet.
Naarmate iemand belangrijker voor je was is het verdriet heftiger.
Is het een periode van intens verdriet, dan is het dikwijls ook een periode van wisselende emoties en lichamelijke klachten, soms ook van scheidingsangst en hulpeloze, wanhoop, en van woede.
Je probeert door dit proces tot erkenning te komen van je verlies, zodat je het kunt plaatsen en het kunt gaan verwerken. Gevoelens van verlies verwerken gaat nogal eens samen met problematische gevoelens als schuldig voelen of het gevoel tekort te zijn geschoten, enz.
Na deze periode, die soms korter maar ook erg lang kan duren, dat verschilt van persoon tot persoon en van situatie tot situatie, zul je het globaal redelijk verwerkt hebben.
Daarna zul je nog wel eens een periode of dag moeten huilen om, verlangen naar en
behoefte hebben aan je verloren geliefde, maar het vult niet meer je dagelijks leven.
Je hebt jezelf hervonden, het verlies aanvaardt. Je hervindt je evenwicht, krijgt weer energie, en als het goed is krijg je weer hoop, en begin je weer van het leven te genieten en iets van het leven te maken.
Als kind van God, heb je de Heilige Geest als Trooster. Dat is totaal anders dan als je het helemaal alleen moet doen, ook al heb je mensen om je heen die je helpen en naar je luisteren. De Heilige Geest troost en je krijgt kracht om deze periode door te komen.
Nu is het niet zo dat je daardoor geen verdriet hebt, of geen rouwproces zou moeten en mogen doormaken. Je hebt tijd nodig om te verwerken. Tijd om te genezen en te herstellen.
Tijd om je vragen te mogen hebben, ook naar God toe, om wel of niet vertwijfeld te zijn , tijd om alles een plek in jezelf te geven.
Diep verdriet
Als je het verlies gaat erkennen, geloven, accepteren is het mogelijk dat je in een diep proces van verdriet terecht komt. Ook daar hangt het er natuurlijk van af om welk verlies het gaat en hoe plotseling het op je weg is gekomen. Je verlies onder ogen zien is heel confronterend, en de daarbij horende gevoelens kunnen zo overweldigend zijn dat je niet meer weet hoe ze te uiten. De een zal kunnen huilen, de ander slaat het op, het is heel verschillend.
Als je met verlies te maken krijgt, en je kunt daar ook mee naar de Heer toe gaan, dan zul je het beter kunnen dragen. Hij geeft troost en kracht om het lijden dat op je weg gekomen is, te dragen, bovennatuurlijke kracht. Maar het kan ook zijn dat je het, in deze tijd van wanhoop en verdriet, juist moeilijk hebt om er mee naar Hem toe te gaan. Je gevoelens kunnen een grote warboel zijn. En als je niet weet hoe ermee om te gaan, zal je omgeving ook geneigd zijn allerlei adviezen te geven.
Een ding is heel belangrijk : geef je gevoel de ruimte.
Laat ze toe, ontken ze niet, stop ze niet weg.
Ga je heil niet zoeken in middelen die de pijn verzachten zoals alcohol, drugs, medicijnen en andere verslavende middelen.
Wanneer je in een depressie raakt en een arts of therapeut schrijft je antidepressiva voor, bedenk dan dat praten en bidden en je gevoelens de ruimte geven, je ook uit je depressie kan helpen.
Depressie ontstaat, in zo’n periode, vaak door het onderdrukken van emoties.
Maar als je het dan toch echt niet redt, en je moet wel tijdelijk zulke middelen gebruiken, ga je dan ook niet schuldig voelen, dat je het niet zonder redt. Het is geen afgang of nederlaag wanneer je deze middelen nodig hebt.
De enige reden van de waarschuwing is dat je eens toch door deze gevoelens heen zal moeten en de ruimte mag gaan nemen om je te uiten, hoe dan ook.
Verder: afleiding zoeken voor een paar uurtjes is prima maar als je continu bezig bent om maar niet te hoeven voelen, is dat ook weg drukken.
Gevoelens onderdrukken kost veel energie en zal zich uiteindelijk gaan uiten in de vorm van lichamelijke klachten, zoals buk en maagpijn, hoofdpijn, spierpijn, oververmoeidheid, enz.
De werkelijkheid toelaten kan zo’n vreselijke pijn doen. Dat is ook zo en dat weet jij alleen, als degene die door het verlies heen moet. Maar het onderdrukken of ontkennen is de oplossing niet. Als het net gebeurd is, is het een vorm van zelfbescherming, omdat je het emotioneel nog niet aankunt. Maar na een tijdje, is het belangrijk de waarheid onder ogen te zien, met Gods hulp en de hulp van familie, vrienden en eventueel een arts of coach.
Dan kun je nog tegen gevoelens aanlopen als schuld. Vooral als je een geliefde verloor, kunnen soms net de negatieve herinneringen boven komen drijven. Dat waarin je tekort geschoten bent.
Dit is een periode van grote kwetsbaarheid. Daardoor is het ook een periode waarin de duivel probeert je te beïnvloeden waar hij kan en je nog verder naar beneden te trekken.
Zo probeert hij je verdriet erger te maken, je erop te focussen, je schuld aan te praten, je aanklagen dus en je influisteren dat er geen hoop meer is.
Op deze manier kom je niet los van je verleden.
Als deze gevoelens heftig zijn, zoek hulp. Worstel je er niet alleen doorheen.
Biedt weerstand aan de duivel en hij zal van je vlieden. Zoek contact met God en juist ook in deze tijd : lees je bijbel. Laat dat niet los doordat je zoveel emoties hebt en alles je misschien teveel is. Daar zul je kracht uit putten.
En laat je niet indammen, door mensen om je heen die je vertellen dat je het oude achter je moet laten, bijvoorbeeld. Zo eenvoudig ligt dat niet.
Bij schuldgevoelens, uit ze bij je Vader, maar vergeef jezelf ook en laat los.
Soms zijn de schuldgevoelens realtiteit maar dan nog : je kunt er niets meer mee. Ze kunnen ook in je beleving veel heftiger worden dan ze zijn, omdat je geen helder zicht meer hebt. Laten anderen om je heen je ook helpen bij dit proces. Ze zien vaak meer en duidelijker dan jij het nu ziet.
“Laat los en je zult losgelaten worden…”
Neem je tijd
Rouwen is voor iedereen anders en in elke situatie anders. Je kunt nooit zeggen hoelang zo’n periode duurt. Net zo min als je kunt zeggen van iemand die zijn partner verloren is, dat het vreemd is dat die na een half jaar alweer vrolijk mee doet, kun je ook niet zeggen dat iemand er na een paar jaar ‘maar eens overheen moet zijn’.
Omdat onderdrukking vaak lichamelijke klachten geeft, en het belangrijk is je verlies een plekje te kunnen geven in jezelf, is het heel belangrijk dat je behalve dat je je last bij de Vader mag leggen, het ook ergens kunt uitpraten en uithuilen.
Je mag huilen, je mag boos zijn, je mag stil zijn, je mag lachen, je mag zijn wie je bent en uiten wat je voelt.
Dan kun je, na een tijd van lijden, en verdriet, weer verder met je leven.
Belangrijk is om je verdriet ergens te kunnen uiten, op wat voor manier dan ook. Zodat je Troost kunt ontvangen.
Aan de andere kant is het heel belangrijk aspecten van je normale leven te blijven oppakken, hoe moeilijk dat ook is, maar er moet behalve ruimte voor je verdriet ook ruimte zijn voor jezelf, des te gemakkelijker zul je daarna je leven weer kunnen oppakken.
Uiten is heel belangrijk, maar continu met je verdriet bezig zijn, niet. Dus zoek ook afleiding. Als je maar enigszins kunt, neem tijd voor beide aspecten.
In een proces van rouwverwerking, of het nu verlies is van een geliefd persoon, zoals vaak het geval is, of verlies van je gezondheid, een baan, enz, kan het zijn dat je blijft steken en voor je gevoel niet meer verder komt.
Dat je de hoop verloren bent, dat het verdriet te diep lijkt, dat je omgeving niet meer mee kan leven.
Dat je niet meer ‘de oude ’wordt.
Als je je daarin herkent, schroom niet eens contact op te nemen.
Er kunnen allerlei oorzaken zijn voor het gevoel waar je nu in zit.
De Heilige Geest kent je en zal het zeker openbaren.
Door samen te praten en te bidden, zul je al merken dat je de last niet meer alleen draagt en je zult erachter kunnen komen, waar de oorzaak gelegen is, zodat je aan genezing en herstel kunt werken.
Soms lukt het niet alleen, schaam je dan niet, maar zoek hulp.
God wil je helpen, troosten en tot volledig herstel brengen!
